Het boekenpanel van tv-programma De Wereld Draait Door, bestaande uit vier Nederlandse boekhandelaren, verkoos in oktober de roman Havik van Marco Kamphuis (1966) tot boek van de maand. Opmerkelijk? Presentator Matthijs van Nieuwkerk vond van wel: waarom kiezen voor een relatief onbekende auteur en de nieuwe romans van ‘literaire titanen’ als Tommy Wieringa en Oek de Jong onbesproken laten? Antwoord: humorvolle observaties, een liefdevolle schrijfstijl en een hoofdpersonage om van te houden.
Dat laatste valt zeker niet te ontkennen. Het twaalfjarige, naamloze hoofdpersonage is een aimabele en zorgzame jongen, die overloopt van de kinderlijke naïviteit en de grens tussen fantasie en werkelijkheid af en toe uit het oog verliest. Zijn grootste droom is ooit een havik te zien en de Nobelprijs voor de Biologie te winnen, vooralsnog moet hij het echter doen met de Citotoets en de lijsters in de achtertuin. Daar is hij op zich best gelukkig mee, tot enkele onverwachte wendingen hem dwingen zijn veilige kindertijd te verlaten: de middelbare school is minder leuk dan verwacht, de Nobelprijs voor de Biologie blijkt niet te bestaan en als toppunt besluiten zijn ouders te scheiden.
De vergelijking met Kees de jongen van Theo Thijssen is snel gemaakt. Buiten de dromerige aard van het hoofdpersonage, draagt ook een aantal archetypische bijpersonages – zoals de strenge doch rechtvaardige meester van Stipriaan en de bullebak Richard Haring – daartoe bij. Toch kan Havik de roman van Thijssen uiteindelijk niet bijbenen. Waar Kees namelijk gedwongen wordt écht al zijn dromen op te geven en verantwoordelijkheid te dragen die helemaal niet bij zijn leeftijd past, blijft het hoofdpersonage uit Havik enkel toeschouwer van ontwikkelingen die hem duidelijk boven de pet gaan en hem uiteindelijk zijn dromen of toekomst niet zullen afpakken. Het is vooral de gelatenheid waarmee de jongen de verwikkelingen opneemt, die de lezer de indruk geeft dat er eigenlijk niets op het spel staat.
Dat heeft jammer genoeg tot gevolg dat de situaties die wel degelijk aanleiding geven tot ernst of zelfs conflict, zoals de dood van grootmoeder of de scheiding van de ouders, niet helemaal tot hun recht komen. Daarvoor is de weerslag binnen het gezin niet in verhouding en voeren naïeve gedachtekronkels over meisjes en vogels te veel de boventoon. Die gedachtekronkels zijn ontegenzeggelijk met humor opgeschreven, maar zorgen er wel voor dat je als lezer na 190 pagina’s sfeerschets achterblijft met enkel en alleen een vage nostalgische glimlach. Sommige boekenclubs nemen daar kennelijk genoegen mee. Ik niet.
Reacties
Je reactie zal pas verschijnen na controle op spam. Dat kan een paar uren of dagen duren.